เมื่อปลายเดือนที่แล้วรู้สึกเจ็บบริเวณเต้านมด้านขวา เจ็บแบบบอกไม่ถูกเจ็บแป๊บๆ ไม่ถึงขั้นเจ็บมากจนทนไม่ไหว แต่ก็ทำให้รู้สึกเครียดได้เหมือนกัน ลองคลำบริเวณเต้านมเพราะคิดมากกลัวว่าจะเป็นมะเร็งเต้านมหรือเปล่า ลองทำการตรวจมะเร็งเต้านมด้วยตัวเองแต่ก็ไม่พบก้อนผิดปกติ แต่ก็ยังไม่คลายความกังวลไปได้ ในที่สุดเลยตัดสินใจไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจ แพทย์ตรวจแบบวิธีคลำหาก้อนเนื้อในเต้านมด้วยมือเปล่าก่อน แล้วนัดวันให้ไปทำแมมโมแกรมอีกทีวันที่ 25 เดือนนี้ เราก็เกิดความสงสัยไปอีกว่า แมมโมแกรมคืออะไร เวลาทำจะเจ็บหรือไม่ และจะมีผลข้างเคียงกับตัวเราอย่างไร ก็เลยทำการค้นหาข้อมูลจากอินเตอร์เน็ตและเมื่อได้ข้อมูลแล้วก็อ่านจนเข้าใจ หากว่าใครมีอาการเหมือนเราแล้วอยากจะไปทำการตรวจแมมโมแกรมบ้าง ก็อ่านข้อมูลทำความเข้าใจก่อนได้นะคะ
แมมโมแกรมคืออะไร
แมมโมแกรมคือ การถ่ายเอกซเรย์เต้านมทั้ง 2 ข้าง โดยปกติจะทำกัน 2 ท่า คือ
1. ถ่ายเต้านมด้านตรง (Craniocaudal view - CC)
2. ถ่ายแนวเอียง (Mediolateral oblique - MLO)
ทำไมถึงต้องทำแมมโมแกรม
เพราะปัจจุบันนี้การเกิดของมะเร็งเต้านมในประเทศไทยพบสูงขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในกรุงเทพฯ มะเร็งเต้านม เป็นมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดของผู้หญิง แมมโมแกรมเป็นเครื่องมือที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก ว่าเป็นเครื่องมีอที่มีประสิทธิภาพที่สุดในการตรวจพบหินปูนในเต้านม ซึ่งหินปูนบางชนิดจะพบได้ในมะเร็ง เต้านมระยะเริ่มแรกซึ่งไม่สามารถค้นพบจากการตรวจร่างกาย ก็จะสามารถตรวจพบได้ด้วยเครื่องมือชนิดนี้
ควรทำแมมโมแกรมเมื่ออายุเท่าไหร่
การทำแมมโมแกรมจะทำในผู้หญิงที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป หากผู้ที่มีญาติสายตรง (มารดา, พี่สาว, น้องสาว) เป็นมะเร็งเต้านมอยู่แล้ว ควรเริ่มตรวจเมื่ออายุเท่ากับญาติสายตรงที่เป็นลบลงมาอีก 5 ปี
ควรทำแมมโมแกรมบ่อยแค่ไหน
1. สำหรับผู้หญิงทั่วไปที่ไม่มีอาการผิดปกติ ควรรับการตรวจแมมโมแกรมทุก 1-2 ปี
2. กลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อมะเร็งเต้านม ควรมาตรวจแมมโมแกรมทุก 1 ปี
- ผู้หญิงที่มีญาติสายตรงเป็นมะเร็งเต้านม (มารดา , พี่สาว , น้องสาว , บุตรสาว)
- ผู้ที่เคยรับการฉายแสงเพื่อรักษาโรคมะเร็งชนิดอื่นที่บริเวณหน้าอก
- ผู้ที่ได้รับยาฮอร์โมนอย่างสม่ำเสมอ
- ผู้ที่เป็นมะเร็งเต้านมอยู่แล้ว 1 ข้าง
- ผู้ที่ได้รับการเจาะตรวจชิ้นเนื้อแล้วพบภาวะที่เรียกว่า Atypical ductal hyperplasia
กำลังมีประจำเดือนอยู่ทำแมมโมแกรมได้หรือไม่
ระยะของประจำเดือนจะไม่มีผลต่อภาพที่ได้จากแมมโมแกรมอย่างมีนัยสำคัญ แต่หากอยู่ในช่วงที่ใกล้มีประจำเดือน หรือกำลังมีประจำเดือนอยู่ เต้านมจะมีการคัดตึงตามธรรมชาติ จะทำให้เจ็บเวลากดเต้านมขณะทำแมมโมแกรม ช่วงเวลาที่ดีที่สุดสำหรับการตรวจเมมโมแกรมคือ 7-14 วันหลังมีประจำเดือน อย่างไรก็ตามท่านไม่ต้องกังวลถ้าวันนัดของท่านไม่ตรงกับช่วงเวลาดังกล่าว
การทำแมมโมแกรมเจ็บหรือไม่
ขั้นตอนการตรวจแมมโมแกรมจำเป็นต้องมีการกดเต้านม โดยมีจุดประสงค์หลัก เพื่อทำให้เนื้อเต้านมแผ่ออกไม่บังสิ่งผิดปกติถ้ามี นอกจากนี้ยังลดปริมาณรังสีที่เต้านมจะได้รับ แต่ท่านไม่ต้องกังวลว่าการตรวจจะเจ็บมาก เพราะจากการศึกษาของศูนย์ตรวจวินิจฉัยเต้านมโรงพยาบาลรามาธิบดี จากจำนวนผู้รับการตรวจ 765 ราย 23% บอกว่าไม่เจ็บเลย, 48% เจ็บเล็กน้อย 25% เจ็บปานกลาง มีเพียง 4 % ที่บอกว่าเจ็บมาก
การทำแมมโมแกรมจะได้รับรังสีมากไหม
ปริมาณรังสีที่จะได้รับจากการทำแมมโมแกรมนั้นถือได้ว่าน้อยมากๆ และไม่มีรายงานว่าทำให้เกิดอันตรายในระยะยาว แต่อย่างไรก็ตามก่อนการตรวจท่านควรแน่ใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์ เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้ทารกได้รับรังสีโดยไม่จำเป็น
การทำแมมโมแกรมเชื่อถือได้ 100% หรือไม่ว่าจะไม่พบมะเร็ง
แมมโมแกรมมีข้อจำกัดกับการมีภาวะบางประการเท่านั้น ที่สำคัญที่สุดประการหนึ่งคือ ความหนาแน่นของเนื้อเต้านม เต้านมคนเรามีส่วนประกอบหลักๆ คือ ส่วนที่เป็นเนื้อของเต้านม (รวมท่อน้ำนม , ต่อมน้ำนม , เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน) และส่วนที่เป็นไขมัน ในรายที่เนื้อเต้านมหนาแน่นมาก เช่น อายุน้อย เนื้อเต้านมมีโอกาสบังสิ่งผิดปกติทำให้ตรวจไม่พบ นี่ก็ถือว่าเป็นเหตุผลหนึ่งที่เราไม่ทำแมมโมแกรม ในผู้หญิงอายุน้อยที่ไม่มีอาการผิดปกติของเต้านม
แล้วนอกจากนี้มะเร็งระยะเริ่มต้นบางกรณี อาจตรวจพบได้ยาก หรือไม่สามารถแยกจากความผิดปกติที่ไม่ใช่มะเร็งได้ โดยรวมแมมโมแกรม อาจให้ผลปกติแม้มีมะเร็งเต้านมอยู่ โดยมีโอกาสพบกรณีเช่นนี้ได้เพียงแค่ประมาณ 10% เท่านั้น ดังนั้นที่ศูนย์ตรวจวินิจฉัยเต้านม จึงนำอัลตราซาวด์มาใช้เสริมกับแมมโมแกรม เพื่อช่วยเพิ่มความแม่นยำในการตรวจมากยิ่งขึ้น
การตรวจคัดกรอง (Screening) มะเร็งเต้านม ทำได้กี่วิธี
1. การตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน
2. การตรวจเต้านมโดยแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ได้รับการอบรมทุก 6 เดือน-1 ปี
3. การตรวจแมมโมแกรมทุก 1-2 ปี
ข้อมูลจาก www.yourhealthyguide.com
Posted in: